Her gemi türünün kendine özgü işleyişi ve usulleri var. Bu gemi türlerinden özellikle tankercilik tehlikesi ve özgün kuralları gereği diğerlerinden ayrılıyor. Bu yazımızda tankerciliğe özgü VEF uygulaması ve VEF tanımı ve hesaplarından bahsedeceğiz.
VEF, sahil terminali ile açık deniz veya gemi ölçümlerinden hesaplanan miktarların geçerliliğini değerlendirmeye yardımcı olan bir kayıp kontrol aracıdır. Gemi için belirli bir zaman periyodunda gemi ve sahil figürleri arasındaki orandır. Sahil tank ölçümlerinden türetilen ve gemiye teslim edilen miktarların geçerliliğini değerlendirmek için kullanılır. Gemi kapasite tabloları, doğru fiziksel tank kalibrasyon ölçümlerine dayanmaktan ziyade genellikle geminin inşaa planlarından faydalanılarak hesaplanır. Bu, kalibre edilmiş bir sahil tankından veya bir flow metre sayacında ölçülen kargo miktarı ile gemi tankı ölçümleri ile belirlenen miktar arasında genellikle farklılıklar olduğu anlamına gelir.
Gemi Tankları ve Sahil Tankları Arasındaki Farklar
Gemi tankındaki ölçümler zamanla değişir (aşağıda ayrıca belirttik) ancak sahil tankları ile arasındaki fark aşağıdaki sebeplerden dolayı farklılıklar gösterebilir:
- Yüklemeden önce gemide bulunan (OBQ) veya tahliyeden sonra gemide kalan (ROB), tespit edilmeyen kalıntılar dahil, kargonun ölçülmesiyle ilgili doğal yanlışlıklar;
- Kama hesaplamaları, trim ve meyil düzeltmeleri dahil olmak üzere geminin mühendislik ve / veya mimari miktar hesaplamalarındaki ve ölçüm tablolarındaki yanlışlıklar;
- Hesaba katılmayabilecek gemi tanklarında tadilat, yenileme veya eklemeler;
- Ölçüm hataları;
- Hacimsel daralma;
- Kısmen dolu veya boş gemi veya sahil devreleri;
- Kıyı tankı veya sayaç kalibrasyon hataları;
- Buharlaşma kaynaklı kayıplar;
- Kalıcı veya geçici tank deformasyonu;
- Ölçümü etkileyen hava koşulları
Herhangi bir gemi için, gemide ölçülen yük miktarı ile liman tesisi tarafında karşılık gelen ölçüm arasında basit bir oran bulunabilir. Tipik olarak 10 operasyonun üzerinde (genel kullanım 20 operasyon) olan bu oranın tarihsel bir derlemesi, Vessel Experience Factor (VEF – gemi tecrübe faktörü) olarak bilinir.
Hem Amerikan Petrol Enstitüsü (API) hem de Petrol Enstitüsü (IP) tarafından yayımlanan VEF hesaplamak için en az üç onaylanmış yöntem vardır. VEF hesaplamak için en az 10 nitelikli sefer gereklidir, ancak daha büyük bir sayı istenir (genellikle 20 operasyon kullanılır). Nitelikli bir sefer, yüklenen miktarın tüm seferlerin ortalama oranının +/- 0,0030 (veya %0,3) aralığında olduğu bir seferdir. Örneğin, tüm seferlerin ortalaması 0.9961 ise, oranı 0.99911 ile 0.99314 arasında olan tüm seferler geçerli olacaktır.
VEF Hesaplarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşağıdaki seferler, ‘nitelikli sefer’ olarak kabul edilmezler:
- Tersane çıkışı ilk sefer
- STS operasyonlarıyla ilgili tüm seferler
- Konşimentoların sadece gemi figürüne göre hazırlandığı seferler
- Geminin taşıma kapasitesini etkileyen herhangi bir değişiklikten önceki seferler
- Geminin farklı birkaç parsel yüklediği seferler veya geminin taşıma kapasitesinin %75’den az olan yükleme operasyonları.
VEF hesaplandıktan sonra gemi figürüne uygulanır ve sahil figürü ile kıyaslanır.
Bir örnek ile anlatmak gerekirse, gemi tank ölçümlerinin ardından OBQ 85,622.61MT hesaplamış olsun. Sahil figürü ise 86,072.06MT olsun. Aradaki fark %0,52. Bu fark sektörün kabul edilebilir miktarının üzerinde. Operasyon sonunda böyle bir farkın çıkması, her iki taraf açısından sorun teşkil eder ve protesto mektupları gönderilir.
Hesaplanan VEF değerinin 0,9961 olduğunu varsayarak; bu miktarı gemi figürüne uyguladığımızda ( OBQ/VEF) sonucu 85,957.85 olarak buluruz. Böylece gemi/sahil farkı %0,13 olur ve kabul edilebilir limitler içerisindedir.
Charter Party sözleşmelerinde genellikle terminal ve gemi figürü arasındaki fark en fazla %0,3 olarak kabul edilir. Gemi kaptanı bu miktardan daha az fark çıkan konşimentoları imzalayabilir. Bu fark miktarı her CP sözleşmesinde değişiklik gösterebilir, sabit bir değer değildir.
VEF değeri belli başlı faktörlere göre zamanla değişiklik gösterir. Bu faktörlerden bazıları şöyledir:
- Ticaret değişikliği (farklı yükler ve yükleme limanları)
- Tanklarda slaç (sludge) birikimi
- Tersane hazırlık süreci
- Kargo alanlarında yapısal değişim.
Yükleme ve Tahliye Verilerinin Ayrıştırılması
Teoride, VEF’nin doğal kalibrasyon hatalarını yansıtması amaçlandığından, yükleme ve tahliye VEF’leri arasında hiçbir fark olmamalıdır. Ancak , yükleme ve tahliye işlemleri arasındaki sistematik farklılıkların bir sonucu olarak, yükleme ve tahliye VEF’leri tipik olarak aynı değerlere sahip olmayacaktır ve bu nedenle yükleme ve tahliye verileri ayrı ayrı tutulmalıdır.
Hesaplama Adımları
- Yolculuk verilerini aşağıdaki sütun başlıkları altında listeleyin
- Yükleme TCV ve sahil TCV’de kaydedilen ayrı sefer miktarlarından Toplam Gemi Miktarı ve Toplam Sahil Miktarını hesaplayın.
- Toplam miktarlardan ortalama gemi / sahil oranını hesaplayın. Gemi Figürü/Sahil Figürü
- Her sefer için ayrı VLR’leri hesaplayın ve bir sonraki sütuna kaydedin – Gemi Oranı (Gemi TCV / Sahil TCV).
- VLR’lerin uygun olup olmadığını kontrol edin – E / H sonraki sütunda. (3. adımda belirlenen ortalama Gemi / Sahil oranının +/-% 0.30 dışında VLR’ler).
- Nitelikli sefer numaralarını Sütun 1’den sonraki sütuna ve ilgili gemi ve kıyı TCV figürlerini sonraki iki sütuna aktarın. Bu iki sütunu toplayın.
- Yeni toplam gemi figürünü yeni toplam sahil figürüne bölün.
- Beş (5) ondalık basamağa kadar hesaplayın ve adım 7’de belirlendiği gibi Gemi Tecrübe faktörünü dört (4) ondalık basamağa rapor edin.
- Bu VEF’yi, Konşimento figürlerini izlemek için kullanın. Konşimentoyu izlemek için mutabık kalınan limitler uygulanabilir.
Aşağıdaki bağlantıya tıklayarak örnek bir VEF formunu indirebilirsiniz. Yine aşağıdaki yorumlar bölümünden konu hakkındaki görüşlerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz.
Kaynak:
