ECDIS Performans Standartları hakkındaki yazı dizimizin dördüncü bölümü ile karşınızdayız. Bu yazımızda “Rota Planlama, Görüntüleme ve Sefer Kaydı”, “Hesaplamalar ve Doğruluk”, “Performans Testi, İşlev Bozukluğu(arıza) Alarmları ve Göstergeler”, “Yedekleme Düzenlemeleri”, “Diğer Ekipmanlarla Bağlantılar” ve “Güç Kaynakları” özelliklerinin gerekliliklerinden bahsedeceğiz.
Aşağıdaki bağlantılardan yazı dizimizin önceki bölümlerini okuyabilirsiniz.
ECDIS Performans Standartları
Rota Planlama, Rota Görüntüleme ve Sefer Kaydı
Rota görüntüleme ve planlama, basit ve güvenilir bir şekilde yürütülebiliyor olmalıdır. ECDIS her zaman, verilen alan için SENC’de mevcut olan en büyük ölçek verisini, geminin emniyet kontürünü geçme, yasak bir alana girme, alarmlar ve göstergeler için kullanılmalı.
[AdSense-A]
Rota Planlama
Rota planlaması yapmak, hem düz hem de kavisli segmentler dahil olmak üzere mümkün olmalıdır. Aşağıda belirtilen rota düzenlemeleri de dahil olmak üzere, rota planlama hem görsel hemde alfanumerik olarak yapmak mümkün olmalıdır:
- Rotaya bir waypoint eklemek.
- Rota üzerinden waypoint silebilmek ve
- Waypoint’in mevkisini değiştirmek.
Seçilen rotaya ek olarak bir veya daha fazla alternatif rotalar çizebilmek mümkün olmalıdır ve seçili rota diğerlerinden açık bir şekilde ayırt edilebiliyor olmalıdır. Eğer kullanıcı kendi gemisinin emniyet hattından (safety contour) geçmeyi planlıyorsa bununla ilgili bir uyarı/gösterge bulunmalıdır.
Eğer kullanıcı, yasaklanmış bir alanın sınırından veya özel koşulların mevcut olduğu bir coğrafi alandan, kullanıcı tarafından belirlenen bir mesafeden daha yakın bir rota planlıyorsa, bu bir uyarı ile belirtilmelidir. Eğer kullanıcı, sabit veya yüzer seyir yardımcısı veya izole tehlikeye gibi bir noktadan, kullanıcı tarafından belirlenen bir mesafeden daha yakın bir rota planlıyorsa, bir uyarı da verilmelidir. Kullanıcının, otomatik off-track alarmının aktive edilmesi gereken planlanmış rotadan sapma sınırını (ECDIS’lerde karşımıza XTD veya XTE olarak karşımıza çıkıyor) belirlemesi mümkün olmalıdır.
Rota Görüntüleme
Seçilen rota ve kendi gemimizin pozisyonu, ekran o alanı kapsadığı her zaman rota takibi gösterilmelidir. Rota görüntüleme esnasında, gemimizin ekranda bulunmadığı deniz alanları (ileriyi görme, planlama vs. için) görüntülenebiliyor olmalıdır. Eğer bu rota görüntüleme ekranında yapıldıysa, otomatik rota takibi işlevleri devam ediyor olmalıdır. Tek tuş ile kendi gemimizin bulunduğu pozisyonu gösteren rota takibi ekranı gelebiliyor olmalıdır.
Eğer kullanıcı tarafından bir zaman ayarlanırsa, ECDIS, emniyet hattı geçilince alarm verebiliyor olmalıdır. Kullanıcı tarafından bir zaman ayarlaması yapılırsa, ECDIS, yasaklı bir alana girdiğinde veya özel koşulların geçerli olduğu coğrafi alanlara girdiğinde alarm veya bir uyarı verebiliyor olmalıdır. Planlanan rotadan sapma için tanımlanan çapraz iz sınırı (XTE veya XTD olarak bahsetmiştik) geçildiğinde bir alarm verilmelidir.
Geminin konumu, güvenli navigasyon gereklilikleri ile tutarlı bir doğrulukta sürekli bir konumlandırma sisteminden türetilmelidir. Mümkünse, tercihen farklı tipte ikinci bir bağımsız konumlandırma kaynağı sağlanmalıdır. Bu gibi durumlarda ECDIS, iki kaynak arasındaki uyuşmazlıkları belirleyebilmelidir.
ECDIS, pozisyon, pruva, veya hız kaynaklarından alınan girdilerden birisinin gitmesi halinde alarm vermelidir. ECDIS ayrıca, sadece bir gösterge olarak, pozisyon, pruva veya hız kaynaklarından gelen herhangi bir alarm veya göstergeyi tekrarlamalıdır. ECDIS, gemi, planlanan rota üzerindeki kritik bir noktadan önce, kullanıcı tarafından belirlenen belirli bir zamana veya mesafeye ulaştığında bir alarm vermelidir. Konumlandırma sistemi ve SENC aynı jeodezik veri (Chart Datum) üzerinde olmalıdır. Bu durum olmadığında ECDIS bir alarm vermelidir.
[AdSense-B]
ECDIS manuel olarak veya istenirse otomatik olarak 1 ile 120 dakika arasında seçilen aralıklarda geminin izi üzerinde zaman etiketlerini gösterebilmelidir. Ayrıca ek üçte belirtilen seyir için gerekli, nokta, serbest hareket edebilen elektronik kerteriz hatları, sabit veya değişebilen mesafe halkaları ve diğer seyir için gerekli gerekli semboller yeterli sayıda gösterilebilmelidir.
Her hangi bir mevkinin coğrafi koordinatlarını girebilmek ve istenirse o mevkinin görüntülenebilmesi mümkün olmalı. Aynı şekilde her hangi bir nokta veya sembol seçilerek o noktanın coğrafi koordinatlarının görüntülenebiliyor olması gereklidir.
Sefer Kayıtları
ECDIS, geçmiş 12 saat içerisindeki gerekli minimum elementleri yeniden üreterek seyri, saklamalı ve yeniden oynatabilmelidir. Kendi gemimizin geçmiş izi, zaman, pozisyon, pruvası, hızı, kullanılan ENC verisi, versiyonu, tarihi, hücresi ve güncelleme geçmişi dakika bazında kayıt edilebiliyor olmalıdır. Ek olarak ECDIS, 4 saati geçmeyen aralıklarıyla zaman işaretleriyle birlikte, geçerli seferin bütün geçmiş izini kaydetmelidir. Kayıt edilen bu verilerin değiştirilmesi veya manipüle edilmesi mümkün olmamalıdır. ECDIS geçmiş 12 saati ve tüm seferin izlerini koruyabilmelidir.
Hesaplamalar ve Doğruluk
[AdSense-C]
Hesaplamalar, ECDIS’lerin en önemli özelliklerinden bir tanesi sayılabilir. Hesaplamaların doğruluğu hayati öneme sahip olabilir. ECDIS tarafından gerçekleştirilen tüm hesaplamaların doğruluğu, çıkış cihazının özelliklerinden bağımsız olmalı ve SENC doğruluğu ile tutarlı olmalıdır. Ekrana çizilen mesafe, kerterizler yada hali hazırda harita ögeleri arasında çizilmiş bu ölçümler, ekranın çözünürlüğünden daha az olmamalıdır.
Sistem en az, iki coğrafi pozisyon arasındaki mesafe ve kerterizi, pozisyonu ve mesafe/kerterizi bilinen cisimlerden coğrafi konum, kerte hattı (düz rota bacağı), büyük daire hatları (great circle), küresel mesafe gibi jeodezik hesaplamaları gerçekleştirebiliyor ve gösterebiliyor olmalıdır.
Performans Testi, İşlev Bozukluğu(arıza) Alarmları ve Göstergeler
ECDIS, ana işlevlerin yerleşik testlerini otomatik veya manuel olarak gerçekleştirmek için araçlarla sağlanmalıdır. Bir arıza durumunda, test hangi modülün hatalı olduğunu göstermek için bilgi göstermelidir. ECDIS uygun bir alarm veya sistem arızası belirtisi sağlamalıdır.
Yedekleme Düzenlemeleri
ECDIS’in arızalanması durumuna karşı emniyetli seyiri sağlamak için uygun yedekleme düzenekleri ek 6’ya göre sağlanmalıdır. ECDIS arızalarının kritik bir duruma dönüşmediğinden emin olmak için ECDIS işlevlerinin güvenli bir şekilde alınmasını sağlayan imkanlar sağlanmalıdır. ECDIS arızalarının kritik bir duruma dönüşmediğinden emin olmak için ECDIS işlevlerinin güvenli bir şekilde alınmasını sağlayan imkanlar sağlanmalıdır. Yedekleme düzeneğinin, bir ECDIS arızası durumunda seferin kalan kısmı için güvenli seyir araçları sağlamalıdır.
Arayüz ve Entegrasyon
Diğer Ekipmanlarla Bağlantı
ECDIS, sensör girişi sağlayan herhangi bir ekipmanın performansını düşürmemelidir. Opsiyonel ekipmanın bağlantısı, bu standartlardaki ECDIS’in performansını da düşürmemelidir. ECDIS geminin mevki koyma sistemine, cayro pusulasına ve paraketesine (hız ve mesafe ölçüm sistemlerine) bağlı olmalıdır. Cayro pusulası olmayan gemilerde ECDIS, TMC (Transmitting Magnetic Compass, manyetik pusula değerini dijitale çeviren ekipman) cihazına bağlantılı olmalıdır. ECDIS, SENC bilgisini harici ekipmana tedarik etmek için bir araç sağlayabilir.
Güç Kaynağı
ECDIS ve normal çalışma işlevlerini yerine getirebilmesi için gerekli diğer ekipmanlar, SOLAS Sözleşmesinin II-1 bölümünün şartlarına uygun acil durum güç kaynağından (Emergency Power Supply) beslendiğinde s0runsuz çalışabiliyor olmalıdır. Bir güç kaynağı kaynağından diğerine veya 45 saniyelik bir süre boyunca güç beslemenin kesintiye uğraması, ECDIS’in yeniden başlamasını gerektirmemeli.
Yazımızın dördüncü ve son bölümüne burada son vermek istiyoruz. Yorumlarınızı aşağıdaki yorumlar bölümünden iletebilirsiniz ve eğer ECDIS Performans Standartlarının tamamına erişmek isterseniz buradaki bağlantıdan ilgili MSC sirkülerine ulaşabilirsiniz.
