AIS gemilerde en sık kullanılan cihazlardan bir tanesi. Gemilerde kullanılan her ekipman gibi AIS cihazları da belirli standartları karşılamalıdır. Bu yazımızda AIS cihazının performans standartlarını inceliyoruz.
AIS cihazı VHF frekanslarında yayım yapan etrafımızdaki gemilerin belli başlı bilgilerini görüntüleyebildiğimiz elektronik bir cihaz. AIS, VHF frekansları ve çıkış gücünde çalıştığı için sınırlı kapsama alanına sahiptir. Daha uzun mesafeler için otoriteler tarafından LRIT cihazları kullanılır. İki cihaz arasındaki farkları anlattığımız yazımıza buradaki bağlantıya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
AIS Performans Standartları
AIS seyir güvenliğini arttırmak için aşağıdaki operasyonel gereklilikleri sağlamalıdır:
- Çatışmayı önlemek için gemi-gemi modu olmalı
- Kıyıdaş devletler için gemi ve yükü ile ilgili bilgi sağlamalı
- Trafik yönetimini sağlayabilmek için VTS’lere gemi-kara aracı olmalıdır.
AIS cihazı, gemilere ve yetkili otoritelere tutarlı takip yapabilmeleri için gemiden otomatik olarak, gerekli tutarlılıkta ve frekansta bilgi sağlayabilir olmalıdır. Verilerin yayımlanması, gemi personelinin asgari müdahalesi ve yüksek seviyede kullanışlı olmalıdır.
Kurulum, ITU-R A.694 (17) kararındaki tavsiyeler ve genel gerekliliklere ek olarak aşağıdaki performans standartlarına da uyumlu olmalıdır:
İşlevsellik:
Sistem aşağıdaki birkaç modda çalışabilmelidir:
- Tüm bölgelerde çalışabilir “otomatik ve sürekli” mod. Bu modlar yetkili otoriteler tarafından aşağıdaki modlar arasında geçiş yapılabilir olmalıdır.
- Bir bölgede, trafik gözleminden sorumlu yetkili bir otorite tarafından bilgi yayım aralığının ve/veya zaman aralıklarının uzaktan ayarlanabildiği “Yetkilendirme” modu.
- Bilgi yayımının bir gemiden veya yetkili makamdan yapılan sorgulamaya cevaben gerçekleştiği bir “yoklama” veya kontrol modu.
Yeterlilik:
AIS cihazı aşağıdaki özellikleri karşılayabilmelidir:
- İletişim işlemcisi, uygun kanal seçim ve değişim yöntemleriyle, kısa ve uzun mesafe uygulamalarıyla denizcilik frekanslarında çalışabilmelidir.
- WGS-84 datumunu kullanan, dakikanın on binde biri çözünürlüğündeki bir elektronik mevki sisteminden gelen veriyi işleyebilecek bir işlemcisi olmalıdır.
- AIS performans standartları içerisinde 6.2 numaralı paragrafta özellikleri belirtilen sensörlerden gelen verileri otomatik olarak alabilecek araçları olmalı.
- Elle verilerin girilebileceği araçları sağlamalı
- Alınan ve gönderilen verilerin hatalarının kontrol edilebileceği araçlar olmalı ve
- Kendi içerisinde test mekanizması olmalıdır. (BITE – Built In Test Equipment)
AIS cihazı aşağıdaki işlemleri yapabilmelidir:
- Yetkili otoritelere ve gemilere, gemi personelinin müdahalesi olmadan otomatik ve sürekli olarak veri sağlayabilmelidir.
- Yetkili otoriteler ve gemiler de dahil olmak üzere diğer kaynaklardan alınan verileri işleyebilmelidir.
- Yüksek öncelikli ve emniyet çağrılarına asgari gecikmeyle yanıt verebilmeli ve;
- Yetkili otoriteler ve gemilerin, mevki ve manevra bilgilerini hassasiyetle takip edebilmesini sağlayacak uygun veri hızını sağlayabilmelidir.
Kullanıcı Ara Yüzü
Bir kullanıcının erişimine izin vermek, seçmek ve bilgiyi ayrı bir sistemde göstermek için, AIS
Kimliklendirme
Gemi ve mesaj kimliği için Maritime Mobile Service Identity (MMSI) numarası kullanılmalıdır.
Bilgi
AIS tarafından sağlanan bilgi aşağıdakileri içermelidir:
Statik bilgiler:
- IMO Numarası (Uygulanabilir olduğunda)
- Çağrı işareti ve adı
- En ve boy
- Gemi türü
- Mevki sisteminin anten pozisyonu (Baş veya kıç ve merkez hattın iskele yada sancağı)
Dinamik bilgiler:
- Hassaslık göstergesiyle birlikte geminin pozisyonu ve bütünlük durumu
- UTC cinsinden zaman bilgisi
- Yere göre rota (COG)
- Yere göre hız (SOG)
- Pruva
- Seyir durumu (Demirde, Kumanda altında olmayan vs. – elle giriş)
- Dönüş hızı ( Uygulanabilir olduğunda)
- Opsiyonel – Yalpa açısı (Uygulanabilir olduğunda)
- Pitch & Roll (Uygulanabilir olduğunda)
Sefere özgü bilgiler:
- Gemi draftı
- Tehlikeli yük (türü)
- Varış limanı ve ETA’sı (Kaptanın taktirinde)
- Opsiyonel – Rota planı (Waypoint’ler)
Otomatik Modda Bilgi Güncelleme Aralıkları
Farklı bilgi türleri, farklı zaman dilimlerinde geçerlidir ve bu yüzden farklı güncelleme aralıklarına ihtiyaç vardır.
| Statik Bilgiler | Her 6 dakikada ve talep olduğunda |
| Dinamik Bilgiler | Hız ve rota değişimine göre aşağıdaki tabloda belirtildiği aralıklarla |
| Sefere Özgü Bilgiler | Her 6 dakikada, bilgi değiştirildiğinde, talep olduğunda |
| Emniyetle İlgili Mesajlarda | Gerektiğinde |
| Dinamik Bilgilerin Güncellenme Aralıkları | |
| Gemi Türü | Rapor Aralığı |
| Demirli Gemi | 3 Dakika |
| Gemi Hızı 0-14 Knot | 12 Saniye |
| Gemi Hızı 0-14 Knot ve Rota Değiştiriyor | 4 Saniye |
| Gemi Hızı 14-23 Knot | 6 Saniye |
| Gemi Hızı 14-23 Knot ve Rota Değiştiriyor | 2 Saniye |
| Gemi Hızı > 23 Knot | 3 Saniye |
| Gemi Hızı > 23 Knot ve Rota Değiştiriyor | 2 Saniye |
Gemi Raporlama Kapasitesi
Sistem, öngörülen tüm operasyonel senaryoları lâyıkıyle saylayabilmek için dakikada minimum 2000 raporu işleyebilmelidir.
Güvenlik:
Sistem, gönderilen ve alınan verilerdeki yetkisiz değişiklikleri önlemek ve kullanım dışı bırakmaları saptayabilecek güvenlik mekanizmaları sağlamalıdır. Verinin yetkisiz yayımını korumak için IMO kılavuzları uygulanmalıdır.
İzin Verilen Başlatma Süresi:
Sistem, açıldıktan 2 dakika içerisinde çalışır durumda olmalıdır.
Güç Kaynağı:
AIS ve ilgili sensörler geminin ana elektrik enerjisi kaynağından beslenmelidir. Buna ek olarak alternatif diğer elektrik enerjisi kaynaklarıylada da çalıştırılması mümkün olmalıdır.
Teknik Karakteristikler:
AIS’nin değişken verici çıkış gücü, çalışma frekansları (uluslararası ve yerel olarak belirlenmiş), modülasyon ve anten sistemi gibi teknik özellikleri, ITU-R tavsiyelerine uygun olmalıdır.
Bu yazımızda sizlerle AIS performans standartları konusunu ele aldık. Aşağıdaki yorumlar bölümünden bizlere konu hakkındaki görüşlerinizi iletebilirsiniz. Yazılarımızdan hemen haberdar olabilmek için bizleri diğer sosyal medya hesaplarımızdan takip etmeyi unutmayın.
Kaynak: IMO Knowledge Center, Wikimedia Commons
